Chiến thuật tứ giác tiền vệ, hay còn gọi là tiền vệ hình hộp, đã trở thành một xu hướng phổ biến trong làng bóng đá từ những năm 2020 trở đi. Theo trang cập nhật tỷ số bóng đá số đánh giá, đây là một chiến thuật được phát triển mạnh mẽ và đã thu hút sự quan tâm của nhiều HLV nổi tiếng như Pep Guardiola của Manchester City và cả Mikel Arteta của Arsenal.
Tứ giác tiền vệ là gì?
Như tên gọi của nó, chiến thuật này bao gồm việc sử dụng hai tiền vệ trung tâm ở phía sau hai tiền vệ tấn công ở vị trí cao hơn, tạo thành một “tứ giác” với bốn cầu thủ tập trung ở trung tâm hàng tiền vệ.
Premier League đã chứng kiến sự thịnh hành của xu hướng này, đặc biệt khi HLV Antonio Conte của Chelsea áp dụng sơ đồ 3-4-3. Ông đã sử dụng hai trong ba tiền đạo, thường là Eden Hazard và Pedro, như những cầu thủ tấn công hẹp ở phía trước của cặp tiền vệ trung tâm. Mặc dù hầu hết các đội sử dụng hàng tiền vệ ba người, nhưng việc thêm một cầu thủ nữa ở khu vực trung tâm đã tăng cường lực lượng và mang lại ưu thế về số người trong lối chơi.
Một chiến thuật phổ biến là khi nhiều huấn luyện viên yêu cầu hậu vệ hoặc cầu thủ tấn công di chuyển vào giữa sân khi đội của họ kiểm soát trận đấu. Thường thì điều này được thực hiện bằng cách sử dụng hậu vệ cánh đảo ngược. Tuy nhiên, lý thuyết cũng cho phép việc sử dụng một trung vệ để tạo ra một tứ giác tiền vệ và sơ đồ 3-2-2-3 khi đội của họ kiểm soát bóng.
Sơ đồ này có một chút khác biệt so với sơ đồ 3-4-3 được biết đến như sự sáng tạo của Johan Cruyff với hàng tiền vệ hình kim cương, một cách tiếp cận mà HLV Pep Guardiola sau này đã áp dụng. Tuy nhiên, sơ đồ này vẫn có vẻ giống với một hàng tiền vệ so le.
Các HLV nào áp dụng chiến thuật tứ giác tiền vệ?
Từ khi HLV Conte đưa sơ đồ 3-4-2-1 trở nên phổ biến trong các đội bóng Anh hiện đại, HLV Pep Guardiola đã trở thành nhân vật nổi tiếng nhất trong việc ủng hộ chiến thuật với bốn cầu thủ ở tuyến giữa.
Phương pháp chiến thuật của Guardiola dựa vào việc kiểm soát bóng, điều này có nghĩa là cần có một cầu thủ ở trung tâm để hỗ trợ việc điều khiển trận đấu. Thường thấy ông ấy sử dụng một hậu vệ cánh linh hoạt như Joao Cancelo hoặc Kyle Walker để tạo ra một cấu trúc tứ giác, đồng thời John Stones thường đảm nhận vai trò của một hậu vệ tự do, có thể tham gia vào hàng tiền vệ để hỗ trợ việc xây dựng bộ tứ này.
Nhiều huấn luyện viên khác cũng đã áp dụng chiến thuật này để tạo ra sự kiểm soát bóng, như Mikel Arteta của Arsenal và Jurgen Klopp của Liverpool. Họ đã đạt được kết quả xuất sắc bằng cách di chuyển các hậu vệ cánh vào trung tâm của hàng tiền vệ.
HLV Xavi tại Barcelona cũng thực hiện phương pháp tương tự, trong khi Ernesto Valverde, một HLV trước đây của Barça, đôi khi áp dụng sơ đồ 4-4-2 với 4 tiền vệ thực sự đóng vai trò trung tâm, hình thành một tứ giác mạnh mẽ giữa sân.
Một phương án khác là triển khai một cầu thủ ảo với vai trò số 9 trong hệ thống 4-2-3-1, cùng với một số 10. Chiến thuật này đã được Chelsea dưới sự dẫn dắt của HLV Mauricio Pochettino thực hiện thành công trong trận đấu với Arsenal vào tháng 10 năm 2023, giúp họ giành được một điểm quan trọng trên sân nhà.
Trong trận đó, hai tiền vệ trung tâm Enzo Fernandez và Moises Caicedo được giao nhiệm vụ chiến đấu giữa sân, cùng với Cole Palmer và Raheem Sterling đóng vai trò tiền đạo tấn công để áp đặt lối chơi lên đối thủ.
Đánh giá ưu và nhược điểm của chiến thuật tứ giác tiền vệ là gì?
Ưu điểm về số lượng cầu thủ là yếu tố chính của chiến thuật này, nhưng cấu trúc tứ giác là yếu tố quan trọng nhất để đảm bảo thành công cho đội bóng. Bộ đôi tiền vệ trung tâm cung cấp sự kiểm soát vững chắc trong khu vực trung tâm của sân, giúp các tiền vệ phòng ngự có thể phản ứng kịp thời khi đồng đội mất bóng hoặc gặp khó khăn trong việc chuyền bóng.
Thông thường, HLV Guardiola sẽ triển khai một hậu vệ đồng hành cùng với số 6 Rodri để củng cố sự ổn định ở khu vực này, hình thành một đội hình với 3 hậu vệ phía sau và 2 người ở phía trước.
Các cầu thủ tấn công được đặt ở vị trí cao hơn và được sắp xếp giữa các tuyến, tạo ra một cấu trúc tứ giác linh hoạt để thực hiện các cuộc tấn công. Trong sơ đồ 3-2-2-3, những cầu thủ này thường là phần của hàng công gồm 5 người ở phía trước. Điều này có nghĩa là các huấn luyện viên như Guardiola và Arteta có khả năng tấn công từ 5 hướng trên sân, thường đối mặt với 4 hậu vệ của đối phương, tạo ra ưu thế về quân số.
Tuy nhiên, mặc dù mọi chiến thuật đều có điểm yếu. Các cầu thủ tham gia trong cấu trúc tứ giác của tuyến giữa cần phải có khả năng di chuyển linh hoạt và kiểm soát bóng, trong khi phạm vi chuyền bóng của các tiền vệ phòng ngự thường bị hạn chế: chuyền bóng an toàn về phía sau hoặc truyền thẳng lên tiền vệ tấn công của tứ giác.
Trong khi các tiền vệ theo phong cách truyền thống của Pep Guardiola thường tạo ra góc chuyền bóng 60° theo mọi hướng, thì tiền vệ trong tứ giác lại cần có góc 90° rộng hơn nhiều, điều này đòi hỏi các cầu thủ phải có khả năng kiểm soát bóng tốt và ít mắc lỗi khi thực hiện.
Lời kết
Chiến thuật tứ giác tiền vệ không chỉ là một sự thay đổi về cấu trúc trên sân, mà còn là một triết lý chiến thuật đầy tính đột phá. Để thành công, cầu thủ cần sự linh hoạt, kiểm soát bóng và tư duy chiến thuật. Đối với HLV như Pep Guardiola và Mikel Arteta, tứ giác là một công cụ mạnh mẽ, tạo ra ưu thế về số lượng và sự đa dạng trong tấn công. Tuy nhiên, như mọi chiến thuật, nó cũng có nhược điểm riêng. Điều quan trọng là hiểu rõ và tận dụng những điểm mạnh của nó trong mỗi trận đấu.
Xem thêm: Lịch thi đấu đầy đủ và chi tiết trên bongdaso.
